Bertrand Russell'ın On Maddelik Manifestosu

Bertrand Russell'ın, ilk kez 1951 yılında The New York Times Maganize'de yayımlanan "The Best Answer to Fanaticism: Liberalism" başlıklı yazısında yer verdiği on maddelik manifestosu liberal değerler kadar eleştirel düşünmenin erdemleri şeklinde de okunabilir.

Russell, yazıda şöyle der:

"Belki de liberal anlayışın özü, eskisini değiştirmek için değil ama onu desteklemek için, on emirde toplanabilir. Bir öğretmen olarak ilan etmek istediğim on emir şu şekildedir:

1. Hiçbir şeyden kesinlikle emin olmayın.

2. Kanıtları gizleyerek devam etme zahmetine girmeyi düşünmeyin. Çünkü kanıt mutlaka açığa çıkar.

3. Hiçbir zaman düşünmenin hevesini kırmayı denemeyin. Çünkü maalesef başarırsınız.

4. Muhalefetle karşılaştığınızda, söz konusu muhalefet eşinizden veya çocuklarınızdan gelse bile, otorite yerine tartışarak üstesinden gelmeye çalışın. Çünkü otoriteye bağlı zafer gerçekdışı ve aldatıcıdır.

5. Başkalarının otoritesine saygı göstermeyin. Çünkü her zaman karşıt otoriteler de bulunabilir.

6. Tehlikeli olduğunu düşündüğünüz görüşleri bastırmak için güç kullanmayın. Çünkü böyle yaptığınızda görüşler sizi bastıracaktır.

7. Görüşünüzde tuhaf olmaktan korkmayın. Çünkü şu an kabul gören her görüş bir zamanlar tuhaftı.

8. Pasif bir şekilde aynı fikirde olmaktansa zekice bir tartışmadan keyif alın. Çünkü olması gerektiği gibi zekaya değer verirseniz, tartışma aynı fikirde olmaktan daha derin bir uzlaşı anlamına gelir

9. Gerçeklik can sıkıcı olsa dahi titiz bir biçimde gerçekçi olun. Çünkü onu gizlemek daha can sıkıcıdır.

10. Hayal aleminde yaşayanların mutluluklarına imrenmeyin. Çünkü sadece bir aptal onun mutluluk olduğunu düşünür."